Theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tiến độ thực hiện chậm trong phần lớn các dự án ODA tại Việt Nam là thách thức cơ bản để Việt Nam có thể đạt được các mục tiêu phát triển theo đúng thời gian đã đặt ra.
Tiến độ chung của các dự án đang thực hiện thường chậm hơn ba năm so với kế hoạch ban đầu đã thống nhất khi đàm phán với các nhà tài trợ. Tỷ lệ giải ngân của các dự án tại Việt Nam cũng thuộc diện thấp nhất trong khu vực.
Đấu thấu vẫn là điểm gây tắc nhất trong quá trình thực hiện dự án. Có rất nhiều mâu thuẫn bắt nguồn từ sự khác biệt giữa các quy định trong đấu thầu khi sử dụng nguồn vốn từ ngân sách nhà nước và thủ tục đấu thầu thống nhất với các nhà tài trợ trong các dự án ODA.
Phát biểu tại Hội thảo “Áp dụng thủ tục đấu thầu trong các dự án hỗ trợ phát triển chính thức (ODA)," tổ chức ngày 4/6, tại Hà Nội, Ông Nguyễn Xuân Trường, Phó giám đốc Ban quản lý dự án 2 thộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam phản ánh về giá dự toán gói thầu, cách thức đánh giá hồ sơ dự thầu, xuất hiện tình trạng nhà tài trợ “đồng ý” nhưng các cơ quan nhà nước “không đồng ý” hoặc ngược lại.
Hay thủ tục trình duyệt qua nhiều cấp dẫn đến quá trình tuyển chọn nhà thầu kéo dài dẫn đến tình trạng khi kết quả đấu thầu được phê duyệt, có khi giá dự thầu không còn phù hợp do trượt giá, đặc biệt với những gói thầu xây lắp.
Tại Điều 3, đoạn 3 của Luật Đấu thầu Việt Nam quy định trong trường hợp đó, sẽ tuân thủ theo các hiệp định pháp lý với nhà tài trợ. Tuy nhiên, trên thực tế, các đơn vị thực hiện dự án và chủ dự án, mặc dù đã có nhiều năm kinh nghiệm làm việc với các nhà tài trợ, vẫn do dự khi tuân thủ các quy định trong hiệp định pháp lý với các nhà tài trợ.
Mặt khác, theo Cục Quản lý Đầu thầu, cơ quan thẩm định, chủ đầu tư và thanh tra Chính phủ thường khiển trách các cơ quan thực hiện dự án khi họ tuân thủ các thủ tục đã thỏa thuận với nhà tài trợ nhưng khác với quy định đấu thầu trong nước.
Do đó, thường xuyên có những chậm trễ trong quá trình thực hiện, xem xét, thẩm định và phê duyệt đấu thầu.
Ông Lê Văn Tăng, Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý tuân thủ các thủ tục đấu thầu trong Hiệp định Tài trợ với các nhà tài trợ cũng là tuân thủ Điều 3, đoạn 3 của Luật Đấu thầu Việt Nam.
Các thủ tục đã thống nhất với nhà tài trợ và quy định trong Hiệp định pháp lý đã ký kết với nhà tài trợ sẽ được ưu tiên áp dụng hơn các quy định của Chính phủ.
Cũng tại hội thảo này, các đại biểu đã thảo luận vào trao đổi về các thủ tục đấu thầu áp dụng trong các dự án ODA để cải thiện tình hình thực hiện dự án thông qua một quy trình quản lý đấu thầu hiệu quả hơn, đảm bảo tuân thủ tốt hơn các thủ tục đấu thầu đã thống nhất cho các dự án ODA./.